Dijital Dönüşüm Eksenli Kurum Kültürü  

                                                                                         Dr.Umut KÖKSAL

                                                                                   UK Danışmanlık  Kurucusu

*İletişim: umut@ukdanismanlik.com

Son birkaç yıldır global düzeyde dijital dönüşüm, iş süreçlerinin dijitalleşmesi  alanlarında projelere liderlik eden UK Danışmanlık'ın Kurucusu olarak, dijitalleşme konusunda kurum yöneticilerinin algı,tutumlarını gözlemlemekte ve dijital dönüşüm çabalarında ne gibi darboğazlar ile karşılaştıklarına yakından şahitlik etmekteyim.

UK Danışmanlık bünyesinde oluşturmuş olduğumuz ‘'Kurum İçi  İnovasyon ve Dijital Dönüşüm'' Birimi, dijital dönüşüm konusunu sadece dijitalleşme trendleri ekseninde değil, dijitalleşme-kurum kültürü ekseninde alma gayreti içimde de hep oldu. Bu yazımda da dijital dönüşümün işletmenin kültür ve kültür boyutları ile ilişkisini kısaca yazmaya gayret edeceğim.

Kurum Kültürü, bir işletmenin tüm olası hamlelerini etkileyen kritik bir konu. İşletme içerisindeki alt kültürler, işletmedeki ritüeller,işletme''kahramanları'',işletme sloganları ve işletme mitleri ile birlikte aynı bir insan gibi işletmeye de ruh veren kısım, aslında kurum kültürü dediğimiz bölüm.

Kurum Kültürü,bir işletmenin içindeki insanların davranışlarını yönlendiren normlar,davranışlar,değerler,inançlar ve alışkanlıklar sistemi şeklinde tanımlanabilir(1).

Bir diğer tanıma göre ise dış çevre ile başa çıkma ve işletme içerisinde başarılı bir entegrasyonu temin edebilmek,kurum kültürünü ifade eden bir başka anlayıştır(2).

Kurum Kültürü, işletme yöneticileri ve çalışanları açısından,işletmenin de geleceğe güvenli bakabilmesi,ortak yönü çizebilmeleri adına son derece önemli bir yer teşkil ediyor. Alt kültür faktörleri ile birlikte, işletmenin sürdürülebilirliği adına bir ‘'tutkal'' vazifesi görmektedir.

İşletme kültürü olgusu,kültür ile ilgili konulara çok da fazla önem verilmeyen işletmelerde bile işletme günlük yaşamının tüm açılarından merkezinde yer alır, bir kurumdaki çalışanların düşünme tarzı,hisleri,davranışları,temelde o organizasyon içerisinde paylaşılan kültürel ortama ilişkin inanışlar başta olmak üzere önemli faktörler tarafından yönlendirilir(3).

Kurum Kültürünün başlıca özellikleri nelerdir(4):

·         Kurum Kültürü, kurumda çalışanların değer, norm ve davranış sistemleri ile ilgilidir. Çalışanların davranışlarını şekillendirerek, kurum içindeki bireyler arası ilişkileri etkiler.

·         Uyum sağlayabilir ve değişebilir nitelik taşır.

·         Sosyal nitelik taşır. Diğer bir ifadeyle kurum kültürü, birden çok bireyin bir araya gelerek meydana getirdiği bir olgudur.

·         Semboller ve sembolik hareketler aracılığıyla öğrenilebilir ve gelecek nesillere aktarılabilir.

·         Bütüncül özellik taşır. Diğer bir ifade ile kurumun bütününe yönelik olup her kademede çalışan personele ait duygu, düşünce değer ve inançlar bütününü ifade eder.

·         Yapı, strateji ve sistem gibi teknik unsurlarla personel, yönetim tarzı ve yetenek gibi beşeri unsurlar arasında bağlantıyı ve uyumlaşmayı sağlar.

·         Bireyler tarafından meydana getirilmiştir. Kurum üyelerinin düşünce, istek ve davranışlarının bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Diğer yandan;Dijitalleşme, son yıllarda üzerinde hem akademik düzeyde hem de global düzeyde proje lideri,danışman olarak çalışma yaptığım bir alan. Bu konuda gerek ülkemizde gerekse dünyada farklı platformlarda konuşmacı olarak yer alma ve konuşma şansım oluyor. Ne yazık ki konunun hep teknoloji, teknoloji trendleri kısmı üzerinde durulurken, işin sürdürülebilirlik yönetimi ve organizasyonel yansımaları tarafı çoğunlukla gözardı ediliyor.

Dijitalleşme ya da Dijital Dönüşüm,bütünsel olarak değerlendirilmesi gereken bir olgu.  Kurum kültürü, bir işletmeyi diğerlerinden ayıran, onu kendine has kılan en önemli noktalardan bir tanesidir.  

Daha önceki yazılarımda da vurguladığım üzere dijital dönüşüm işletmenin her düzeyi tarafından sahiplenilmesi gereken, hızlı yürütme, çeviklik ve ‘'analog'' düşünme tarzından daha farklı bir düşünme,karar verme tarzının sergilenmesi gereken bir süreci ifade etmektedir. Dijital Dönüşümde başarı için buna uygun kurum kültürünün olması, dönüşümün teknolojik araçlarının, kurum içi iletişim,kurum kültürü öğeleri ile sağlıklı bir şekilde desteklenmesi ile mümkün olur.

Dijitalleşme, genel olarak işletmenin iş modelini, yeni gelirler,yeni ürün ve iş fırsatlarını oluşturmaya yönelik olarak  dijital teknolojiler kullanarak değiştirmesi ,bir diğer yönü ile dijital ‘'business'' eksenine doğru kayılması sürecidir.

Dijital Dönüşüm ise daha geniş eksende değerlendirilmesi gereken bir olgudur.Müşteri bazlı deneyim, yolculuğun kritik olduğu,işin içerisinde organizasyonel değişim yönetimi gibi olguların da yer aldığı  stratejik  bir iş dönüşümü sürecidir. Bu stratejik iş dönüşümü sürecinin yapı taşlarından biri de kurum kültürüdür.

Kurum içerisinde değişim,çeviklik, rekabet koşullarına hızlı adapte olma gibi KPI'lar, kurum kültürü-dijital dönüşüm ekseninde daha da kendine anlam bulur.

İşletmenin dijitalleşmesini bir bulmaca  olarak değerlendirirsek, kurum kültürü de bu bulmacanın önemli parçalarından bir tanesidir. Dijitalleşme çabaları önündeki kurum kültürü kaynaklı darboğazlar,bariyerler de bu doğal matematik açısından özellikle işletme yöneticileri açısından dikkate alması gereken kritik bir konu.

Dijital Dönüşüm, esası itibarı ile teknoloji ile ilgili bir konu değil. Dijital Dönüşüm, esası itibarı ile  organizasyonel çeviklik ile ilgili bir husus. Herhangi bir sürecin, genele vurursak işletmenin dijital dönüşümü için, kurum kültürü çok önemli bir rol oynamakta.

Teknoloji,Teknoloji Trendleri burada sadece birer araç. Daha fazlası değil. Kurum Kültürünün yapısı, teknolojinin, eğitimlerde,seminerlerde bahsedilen bu trendlerin,yöntemlerin kabullenme, kullanılma şeklinin yönünü ve frekansını etkiliyor. İnovasyon yapma kararlılığı, süreçleri dijital teknolojilere taşıma isteği; doğrudan doğruya kurum kültürü ile ilgili parametreler.

 

 

Dijitalleşmeyi Eksenine Alan Kurum Kültürü:

·         Atak

·         Müşteri tarafından drive edilen,Müşteri İhtiyaçları

·         Verinin, karar verme ve içgörüler için kullanılma eğiliminin olduğu

·         Gerçek zamanlı

·         Minimum Hiyerarşi

·         Dinleme ve Öğrenme

·         Çapraz Fonksiyonel Takımlar

·         Tasarım Odaklı Düşünme

Dijitalleşmeyi eksenine alan kurum kültürü, dijital çeviklik ile de ilişkilendirilmesi gereken bir konudur. Burada daha önceki bir yazımdan bazı alıntıları burada tekrar hatırlatma olarak koymak istiyorum:

Dijital İş Çevikliğini ortaya koyan 3 ana parametre üzerinde durmayı faydalı görüyoru:

·         Hiper Farkındalık

·         Hızlı Yürütme

·         Bilinçli İş Kararları

Hiper Farkındalık, işletmenin iş ve teknoloji trendlerini anlamasını, işletmenin içinde bulunduğu sektörel ve aynı zamanda kritik göstergeleri doğru takip edebilmesini ve en önemlisi de öngörümsel/öngörüsel analizleri yapmasını barındıran bir parametre. Sosyal medya, inovasyon,teknolojiler'in entegre olarak şekillendirdiği analitik,metrikler ile, rekabet gücünü artırma adına işletmenin ‘'hiper farkındalık'' kazanması, ana ruh olarak ortaya çıkıyor.

Artık odak, sadece dün ve bugün değil… Aynı zamanda dün ve bugünü doğru analiz edip, geleceği öngörümlemek….

İkinci parametre olan hızlı yürütme, analitik ve bulut teknolojilerden de mümkün olduğunca istifade ederek hızlı yürütmeyi sağlayacak,kolaylaştıracak prosessel yani süreçsel  hamlelerin yapılmasını içeren bir olgu. Sürekli gelişim, ölçeği büyütme ve küçültme adına çevikleşmek,operasyon,iş süreçlerini yeniden tanımlama ve kalibre etme  ihtiyaç duyulan inovasyonu doğru pozisyonlandırma/konumlandırma.

Bilinçli iş kararı ise knowledge management, iş analitiği ve portallar yardımı ile başarılı bir organizasyonel karar verme mekanizmasının kurulmasının hedefleyen bir parametre,bir boyut. Bilginin büyüklüğünü/değerini sorgulama,bir best-practice sharing havuzu/sistemi oluşturma,karar verme sürecinin etkinlik ve verimliliğini artırma gibi durumlar buna birer örnek olarak verilebilir.

Bunun için de  çevik bakış açısı,çevik prensipler, çevik uygulamaları ve bunların interaksiyonu gerekli.

Dijitalleşme, kağıt üzerinde yapılan iş süreçlerinin sadece dijital ortama aktarılması demek değil.

Dijitalleşme için, organizasyon yapısından, teknoloji ve inovasyona bakış açısına, bunun bir kültür haline getirilmesine kadar köklü hamleler gerek.

Burada; işletme içi liderlik, işletmenin organizasyonel yapısının dijitalleşmeyi eksenine alacak bir yapıya dönüştürülmesi, yeteneği çekebilecek stratejileri oluşturmak yine kritik önemli.

Dijitalleşmeyi eksenine alan kurum kültürü, kurumu ileriye taşıyacak olan kurumun insan sermayesidir. Y kuşağı olarak ifade edilen iş yaşamında kuşak grubu başta olmak üzere, belli yaş diliminde olan, teknoloji bağımlısı,teknolojiyi yaşamının ayrılmaz bir parçası yapmış olan, aynı zamanda yetenekli,iyi eğitim almış ve iş yaşamında başarılı olmak isteyen kişiler için dijitalleşmeye önem veren kurum kültürünün olduğu işletmeler ciddi bir cazibe alanı haline gelmekteler.

Bir diğer nokta, işletmedeki liderlerin dijitalleşmenin önünü açıcı aksiyon,eylemlerde bulunma konusunda samimi ve kararlı olmaları.Liderlerin tutum ve davranışları, kurumun dijitalleşme yolculuğundaki başarısı açısından da kritik öneme sahip olacaktır. Liderlerin konuyu ciddiye almaları, değişen,gelişen,dinamik,yeteneklere önem verilen,performansın etkin değerlendirilip , ödüllendirildiği,işveren markası olma yönünde çabaların olduğu,teknolojinin ve sağladıklarının kurum performans,hedeflerine ulaşma için önemli bir araç olduğunu vurguladıkları bir kültür, dijital dönüşüme giden yolda esastır.

Sonuç Olarak, Kurumsal Kültürün gözardı edilerek, dijital dönüşüm gerçekleştiriyoruz demek bir işletme açısından ayağı yere sağlam oturmayan, gerçekçi olmayan bir yaklaşım olmaktadır.

 

Referanslar

(1)    Glen Boseman,Arvint Phatak.Strategic Management:Text and Cases,2.edition,New York: John Wiley and Sons,1989,s.113

(2)    Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership. San Francisco: JosseyBass.

(3)    Klimovski, A. ve Mucunski, T. (2014). Identifying corporate culture: A theoretical perspective. Iustinianus Primus Law Review, no.9 vol.5(2), 1-16.

(4)    Unutkan, G. A.(1995). İşletmelerin Yönetimi ve Örgüt Kültürü. İstanbul: Türkmen Kitabevi.

 

                       

 

 

Tüm Yazılar